„Nauka – nie urojenia”, tematem tegorocznych Dni Ateizmu
Lech Mazurek
Dni Ateizmu 2023 zorganizowane przez Ateistyczną Fundację im. Kazimierza Łyszczyńskiego oraz Fundację Wolność od religii pod hasłem NAUKA – NIE UROJENIA! odbyły się w wyjątkowym dla tej tematyki miejscu – Centrum Nauki Kopernik w Warszawie. Honorowym gościem tych dni był Richard Dawkins, brytyjski biolog ewolucyjny, który poza książkami naukowymi z dziedziny genetyki i biologii jest również znanym propagatorem ateizmu. Jego bestselerowa pozycja – „Bóg urojony” cieszy się
niesłabnącym powodzeniem już na wszystkich kontynentach świata. Poza profesorem Dawkinsem prelegentami na tej konferencji byli uczeni i aktywiści z 16 krajów, m.in.: Wielkiej Brytanii, Niemiec, Litwy, Argentyny, Egiptu, Iranu, Irlandii, Chorwacji, Indii, USA, Kanady oraz oczywiście z Polski. Obok nich swoje prezentacje mieli też publicyści, aktywiści społeczni i wydawcy książek. Łącznie w 10 panelach wzięło udział 45 mówców. Całość poruszanej tematyki nie sposób tu wymienić. Zapewne
można ją będzie odszukać w kolejnych odsłonach internetowych. Pierwszą z nich, doktora Tomasza Witkowskiego odnajduję już 6 kwietnia „Nauka jako źródło wiedzy vs. poglądy nienaukowe, pseudonaukowe, paranaukowe, religijne” (TOMWITKOWSKI.WORPRESS.COM). Dla tych, którzy nie mieli okazji spotkać się z tematyką areligijnego spojrzenia na rzeczywistość ta wyjątkowo fachowa i przejrzysta prezentacja jest przykładem poziomu jaki towarzyszył całej konferencji.
Tu, teraz przywołam w skrócie jedynie dwa bloki. Pierwszy najbardziej mnie interesujący „Edukacja – nie indoktrynacja” i drugi „Autorzy i wydawcy promujący światopogląd oparty na wiedzy naukowej”.
„EDUKACJA – NIE INDOKTRYNACJA”
Każdy z uczestników panelu EDUKACJA – NIE INDOKTRYNACJA akcentował własne podejście do tej problematyki, opierając się na doświadczeniach ze swoich krajów. O latach przykrej młodości opowiadała Shirajum Monira Erina pokazując drogę uwolnienia się od opresji islamskiej, której doznawała żyjąc do osiemnastego roku życia w Bangladeszu. Dziś Monira jest doktorantką, mieszka w Warszawie i zajmuje się swoją zawodową pasją – fizyką cząstek elementarnych oraz prowadzi start-up FEOTA Oy wspierający popularyzowanie nauki dla sobie podobnych młodych ludzi. Christian Kobluk – z pochodzenia Afrykańczyk, publicysta i specjalista ds. praw uchodźców, skupił się na problemie rasizmu i sytuacji uchodźców przebywających w Polsce. O tej tematyce wydał książkę „Zapiski
czarnego Polaka” i nią dzielił się ze słuchaczami. Zwierzenia te były niezwykle poruszające a przy tym bardzo smutne, bo pokazywały jak nie słabnie dyskryminacja rasowa w naszym kraju. Z Polski w tym panelu brały udział trzy osoby. Moderatorem był Maciej Podgórski, założyciel Fundacji Teraz Nauka i wydawca kalendarza naukowego dla szkół. Drugim mówcą by Rafał Betlejewski prezentujący swoją książkę: „365 lekcji religii dla całej rodziny, która chce się wyzwolić”. Również ja miałem zaszczyt zabrać głos. W panelu edukacyjnym wystąpiłem jako były nauczyciel religioznawstwa oraz autor książki „Podróż w dorosłość – rozmowa z wnukiem”, w której zawarłem refleksje na temat religii katolickiej i buddyjskiej oraz własną drogę do ateizmu. Ze względu na ograniczony czas
wystąpień, (każdy z nas miał do dyspozycji tylko kilkanaście minut) swoją prezentację skupiłem na wychowaniu rodzinnym dającym pełną wolność wyboru swoim dzieciom i uwagach dotyczących indoktrynacji występującej w Polskich szkołach. Szerzej przedstawię ją w oddzielnym artykule.
„Autorzy i wydawcy promujący światopogląd oparty na wiedzy naukowej”
W tym panelu ukazującym działania pisarskie i wydawnicze promujące wiedzę naukową a więc pozbawioną wątków mistycznych, uczestniczyło sześciu mówców. Pisarski świat nauki reprezentował Krzysztof Dołowy – profesor nauk przyrodniczych, biologii, fizyki, chemii, współorganizator Festiwalu Nauki i Pikniku Naukowego w Warszawie a także współzałożyciel Stowarzyszenia na rzecz Humanizmu i Etyki Niezależnej, popularyzator nauki określający siebie jako ateistę. Drugim był Łukasz
Paweł Polowczyk, doktor filozofii, transhumanista i poeta. Mieliśmy okazję wysłuchać jego wierszy z tomu ”Sąd Ostateczny na wynos” – w dwóch wersjach języku – polskim i angielskim.
Blisko 50 pozycji obu wydawców Piotra Szwajcera i Stanisława Pisarka, można było nabyć podczas towarzyszących Dniom Ateizmu – Targach książki ateistycznej (w holu Konferencji). Wśród nich naliczyłem czternaście pozycji samego Richarda Dawkinsa wydanych po Polsku. Stoiska były licznie oblegane a niektórzy z autorów służyli również swoim autografem. Oczywiście wyjątkową kolejkę zgromadził Richard Dawkins składający swój podpis pod przeróżnymi swoimi książkami, pochodzącymi z prywatnych kolekcji wydanych nawet trzydzieści lat temu.
Przy tej okazji warto wybiec w przyszłość – do finału Konferencji gdzie podczas uroczystego
bankietu ogłoszono wyniki konkursu na Ateistę/Ateistkę Roku i Nagrody Specjalnej 2023. Tytuły
otrzymali, ni mniej ni więcej, tylko nasi wydawcy – Piotr Szwajcer – Nagrodę Specjalną a Stanisław
Pisarek – tytuł Ateisty Roku. Ich wkład w promowanie światopoglądu opartego na wiedzy naukowej obnażającego „wirusa” każdej religii jest nieoceniony. Spotkanie face to face z Richardem Dawkinsem dane było nielicznym, bo tylko 300 uczestnikom konferencji, natomiast milionowe spotkania z autorami szerzącymi humanizm świecki, ateistyczny są nam ofiarowane przez wydawców i tłumaczy takich książek. Dla mnie spotkania książkowe „z autorami” z ich racjonalną myślą są źródłem
szczególnej radości, bo oto inni myślą podobnie jak ja, bo oto inni potrafią mnie natchnąć do mądrych zmian, do nowatorskich działań.
Jak można było przewidywać tytuł najważniejszy – Ateisty Wszechczasów otrzymał nasz honorowy gość – Richard Dawkins. Półtoragodzinny wywiad z nim dostarczył słuchaczom wyjątkowych treści i wiedzy o samym profesorze, które nie w pełni oddają same jego książki.
Wielu panelistów konferencji „Nauka – nie urojenia” zasługiwałoby na przywołanie, jednak tu pozostaje miejsce na wymienienie tylko trzech postaci. Pierwsza to moderator panelu „Nauka jako źródło wiedzy…”- profesor Konrad Talmont-Kamiński z mojej rodzimej uczelni Uniwersytetu w Białymstoku (szef Zakładu Socjologii Poznawczej), którego obecność i głos mnie niezwykle usatysfakcjonował. Oto mimo podejmowanych prób nawiązania kontaktu z „normalnymi” ateistami w swoim mieście, spotkałem do tej pory tylko ateistów ukrytych.
Drugą postacią był były jezuita, były ksiądz Stanisław Obirek, którego książki czytałem z zaciekawieniem aby rozpoznać meandry poszukiwań światopoglądowych tak mocno zdeklarowanych kiedyś katolików, dziś ludzi – „religijnych inaczej”.
Trzecią osobą był Mohamed Hasham, dziś aktywista działający na rzecz praw człowieka. Nim wysłuchaliśmy jego opowieści o dążeniu do rozdziału między meczetem a państwem islamskim mogliśmy obejrzeć jego spektakularną „walkę” w egipskim studiu telewizyjnym (2017 r.), gdzie miał
debatować z muzułmańskim szejkiem przedstawiając swój światopogląd. Gdy rozpoczął obronę naukowej wizji świata został w sposób ezprecedensowy zrugany na wizji. Grad obelg zakończono wyproszeniem Moahameda ze studia z poleceniem, by „udał się prosto do szpitala
psychiatrycznego”. (YT, Sais on Egyptian TV, Muslimish).
Reakcja sali na ten krótki film była spontaniczna – wesołość pomieszana z niedowierzaniem i entuzjastycznymi oklaskami dla niezwykłego bohatera. Dla naszego aktywisty taka reakcja w studio była wysoce niepokojąca, na szczęście skończyła się szczęśliwie – ucieczką z Egiptu na Zachód, do
Niemiec.
Na koniec nie można zapomnieć o głównych organizatorach tj. dwóch fundacjach, które personalnie reprezentowali Nina Sankari, Marek Łukaszewicz – Fundację im. Kazimierza Łyszczyńskiego i Dorota Wójcik – Fundację Wolność od Religii. Duszą całego przedsięwzięcia była, jak
zawsze niezawodna – Nina Sankari. To potężne przedsięwzięcie spięła w sposób perfekcyjny, gromadząc w Warszawie niezwykłą, naukową śmietankę i mistrzowsko rozdając zadania oddanym współpracownikom ale też nowym wolontariuszom. Zauroczony byłem Dniami Ateizmu 2019
zorganizowanymi przez Ninę w Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie, w których wzięło udział 50-ciu wybitnych ateistów z pięciu kontynentów, teraz jestem niezwykle kontent z poziomu kolejnej Konferencji – 2023.
Lech Mazurek