V Wielkopiątkowy Tłusty Bankiet Wolnomyślicielski

W niewielkim gronie, ale za to we wspaniałej atmosferze , odbył się wczoraj kolejny, piąty już Wielkopiątkowy Tłusty Bankiet Wolnomyślicielski. Piąty w Warszawie, choć tradycja takich bankietów ma już prawie 150 lat , o czym poniżej.

V Wielkopiątkowy Tłusty Bankiet Wolnomyślicielski nawiązuje do 150-letniej tradycji wolnomyślicieli francuskich, którzy w 1868 r. na pierwszym słynnym tłustym bankiecie złamali publicznie Wielki Post, protestując przeciwko religijnym nakazom i zakazom ograniczającym codzienne życie ludzi.
Tradycja ta do dziś jest we Francji żywa; w Wielki Piątek mają tam miejsce dziesiątki tłustych bankietów dla zamanifestowania przywiązania wolnomyślicieli, ateistów, racjonalistów itp. do idei wolności sumienia.

Pierwsze „prekursorskie” bankiety, które zapowiadały 1868 r., odbywały się we Francji już od 1862. r. Rysownik i karykaturzysta Sulpice-Guillaume Chevalier, szerzej znany pod nazwiskiem Gavarni, organizował w piątki bankiety literackie w restauracji Magny. Na początku liczba uczestników nie powinna była przekraczać symbolicznej trzynastki, parodiującej liczbę uczestników wielkopiątkowej „Ostatniej Wieczerzy”, do której nawiązał później bankiet z 1868 r. W spotkaniach brali udział znani wolnomyśliciele, m.in. Sainte-Beuve, bracia Goncourt, Gautier, Taine, Renan, Flaubert. Nie byli to kontestatorzy porządku społecznego, a raczej „esprits forts”, racjonaliści. Od 1867 r., z kolei, pianistka Nina de Villard organizowała bankiety, na których królowała debata polityczna w duchu republikańskim. Uczestniczyli w nich poeci, pisarze, artyści, tacy jak Manet, Rochefort, Anatole France, Verlaine, Mallarmé, Cros, Ricard. Część z nich zwiąże się później z Komuną Paryską. Po śmierci Gavarniego, jego goście w 1868 nie przyłączą się jednak do bywalców bankietów Niny de Villard. Wystąpią tym niemniej w obronie wolności sumienia w związku ze sprawą poety de Ricarda, osądzonego i uwięzionego na trzy miesiące za ateizm. 10 kwietnia 1868 r. w Wielki Piątek zorganizują oni tłusty wolnomyślicielski bankiet, na który zaproszą księcia Napoleona, brata cesarza Napoleona III, nadając w ten sposób szczególną rangę bankietów i zwiększając bezpieczeństwo jego uczestników. To wydarzenie zada cios panującemu ówcześnie porządkowi moralnemu z jego religijnym fanatyzmem i hipokryzją. W sensie politycznym Kościół przegra proces wytoczony de Ricardowi.

Dziś wielu wolnomyślicieli, ateistów czy racjonalistów nie widzi powodu, by kontynuować tę tradycję, a już tym bardziej, by przenosić ją do Polski. Stosowna we Francji, miałaby nie pasować do polskiej specyfiki. Uzasadniona w przeszłości, dziś miałaby utracić sens. To tak, jakby powiedzieć, że penicylina, wynaleziona przez Fleminga, nadawała się tylko dla Szkotów (Henri Pena-Ruiz).W czasach postępującej w społeczeństwie oddolnej laicyzacji, której towarzyszy bardzo silna przeciwna tendencja odgórnej klerykalizacji, manifestowanie przywiązania do wolności sumienia i sprzeciwu wobec jej ewidentnego ograniczania wydaje się jak najbardziej na miejscu. Artykuł 196 KK, niesławna ustawa o WC, ustawa antyaborcyjna i próby penalizacji kobiet za aborcję, brak dostępności nowoczesnej antykoncepcji, brak należytego wychowania seksualnego w szkołach, narzucanie poglądów kościoła katolickiego w sprawie zakazu zapłodnienia pozaustrojowego in vitro, eutanazji, homoseksualizmu – to wszystko przykłady skutecznego mieszania się kościoła do prywatnych, często intymnych spraw obywateli i regresu w dziedzinie przestrzegania zasad państwa neutralnego światopoglądowo.

Czy wolność jedzenia jest dobrą formą na zamanifestowanie wolności sumienia? Nie może to być na pewno jedyny instrument walki z klerykalizacją życia w Polsce. Szczęśliwie ostatnio nasz kraj budzi się z klerykalnego letargu i wychodzi z zaklętego kręgu „niemożności”, która dotąd nie pozwalała kwestionować mieszania się hierarchów kościelnych w życie państwa i prywatne życie jego obywateli, wcale niekoniecznie katolików. Niesłychana zachłanność kościoła oraz afery obyczajowe, w tym pedofilskie, odegrały w tym procesie istotną rolę

Fotki z poprzednich bankietów: